Dünkü Milliyet'te Güneri Cıvaoğlu, Enver Paşa'nın torunu Osman Mayatepek'in bir 'açıklama'sını yayımladı. Mayatepek, dedesine haksızlık yapıldığı görüşünde. "90 bin askerimiz Allahüekber Dağları'nda bir kurşun bile atmadan donarak öldü" şeklindeki yargıyı talihsiz olarak niteliyor ve bu ifadenin yirmili yıllarda (Kurtuluş Savaşı sırasında) politik düşünme atmosferine hizmet ettiğini vurguluyor. Açıkça, Enver Paşa'nın Anadolu'ya dönmesini istemeyen Mustafa Kemal'in, "90 bin asker öldü abartısı"nı cesaretlendirdiğini öne sürüyor.
Mayatepek'e göre Sarıkamış harekâtında ölen asker sayısı 25 bin-40 bin kadar. Bu rakamlar, birçok veriyle çelişse de Mayatepek şu sorunun cevabını vermiyor: 3'üncü Ordu'nun kaybı bu kadarsa, nasıl oldu da Rus ordusu, Sarıkamış'tan, Erzurum'dan girip Bitlis'ten, Muş'tan çıkabildi?
Asıl vahim olan, Mayatepek'in, Sarıkamış faciasının suçunu, Enver Paşa'nın komutanlarından Hafız Hakkı Paşa'ya yüklemeye çalışması. Ona göre Hafız Hakkı Paşa'nın "çabuk zafer ve ona eşlik edecek ün peşindeki kişisel hırsı" felaketin nedeni olmuş. Hafız Hakkı Paşa, Enver Paşa'nın emirlerini dinlememiş. 100 kilometrelik bir cephe açmış ve 10 binden fazla askerin tifodan yataklara (hangi yataklarsa?) düşmesine yol açmış.
Hafız Hakkı Paşa'nın, en az Enver Paşa kadar ün peşinde bir kişisel 'hırs küpü' olduğu doğrudur. En az Enver Paşa kadar askerlik, strateji ve taktik cahili olduğu da doğrudur. Ama onu, hiçbir deneyimi ve askeri başarısı yokken binbaşılıktan paşalığa yükseltip kolordunun başına geçiren de Enver Paşa'dır. Başkomutan olduğu halde, aynı zamanda, deneyimli komutanları kovup 3'üncü Ordu'nun komutanlığını da üstlenen Enver Paşa... Cephe gerisiyle demiryolu bağlantısı bile olmayan, keçiyolu gibi karayollarından, on binlerce aç, susuz, çıplak askeri Sarıkamış karlı dağlarına süren, Orta Asya-Hindistan fatihi olma rüyalarını gören Enver Paşa... Hezimetten sonra, Hafız Hakkı Paşa'yı, 3'üncü Ordu kalıntılarının başına ordu komutanı olarak bırakan da aynı Enver Paşa'dır. Madem Hafız Hakkı Paşa, Enver Paşa'nın emirlerini dinlemeyen, ün peşinde, hırslı ve başarısız bir paşadır, Enver Paşa, neden onu ordunun başında bırakmıştır?
***
Sarıkamış hezimetinin verdiği zarar anlatmakla bitmez. Ama nedense, son zamanlarda, Sarıkamış'ı bir başarı öyküsü gibi anlatma, onun baş sorumlusu Enver Paşa'yı bir kahraman gibi gösterme modası başladı.
***
Torun Mayatepek bir hata daha yapıyor. Başkomutan olarak Sarıkamış'tan sorumlu tutulan Enver Paşa'nın, yine başkomutan olarak neden Çanakkale zaferi nedeniyle övülmediğini soruyor. Sarıkamış nedeniyle Enver Paşa'yı değil de onun emrindeki bir komutanı sorumlu tutan Mayatepek, nedense, sıra Çanakkale'ye gelince, oradaki bir 'ast komutanı' değil, başkomutanı şeref sahibi yapmaya çalışıyor.
Kaldı ki...
Kimsenin Enver Paşa'yı Çanakkale zaferine ortak yapmaya çalışmamasını tavsiye ederim. Enver Paşa'nın torunu bile olsalar... Çünkü Enver Paşa'nın Çanakkale'de verdiği zararları öğrenince, Çanakkale zaferinin Enver Paşa'ya rağmen kazanıldığını öğrenince çok üzülürler.
Hikmet Bila - Cumhuriyet, 8 Ağustos 2007
